HSE - HSE | دی ۱۳۸۹

تماسهاي كشنده با اين گاز در صنابع متعددي نظير استخراج گاز طبيعي -نفت – معادن زير زميني زغال سنگ – فاضلابها – صنايع لا ستيك سازي و دباغي ممكن است روي دهد.

مشخصات اصلي H₂S

گازي بيرنگ با بوي تخم مرغ گنديده – بي نهايت سمي – قابل اشتعال – سنگينتر از هوا ست ( با دانسيته 189/1 ) و در سطوح تحتاني و چاله ها تجمع مي يابد . با شعله آبي مي سوزد و توليد دي اكسيد گوگرد ( SO₂) مي كند. قابل حل در آب و هيدروكربنهاي مايع است و بتدريج اثرات خوردگي بر روي فلزاتي نظير فولاد دارد و در جداره مخازن توليد FeS ( سولفيد آهن ) ميكند كه فوق العاده آتشگير است و در هنگام تعميرات ( Overhaul ) پالايشگاه مي بايست مطابق با دستورالعملهاي ايمني اجرا شود .

بعلت ميزان قابل توجهي گاز هيدروژن سولفوره در ميادين گاز پارس جنوبي ] بيش از % 5/0( 5000 PPM )[ به گاز ترش( ( Sour Gasموسوم است . بنابراين دستورالعمل ايمني مربوط حفاري – خدمات بهره برداري فرا ساحلي و انتقال گاز به پالايشگاه ساحلي لازم الاجراست .

( اثرات H₂S و علائم هشدار دهنده )

رديف	غلظت	محدوده
1	غلظت كمتر از 1 PPm	حد آستانه بويايي Odor Threshold ) )
2	10 PPm	حد آستانه مجاز 8 ساعت كار ¹TLV-TWA
3	15 PPm	حد تماس كوتاه مدت 15 دقيقه مجاز STEL²
4	20 PPm	حد آستانه سقفي TLVc³
5	100 PPm	فورا براي سلامتي و حيات خطرناك است IDLH
6	100-150 PPm	از دست رفتن حس بويايي
7	200-250 PPm	تحريكات شديد وعلائمي نظير سردرد – تهوع – استفراغ و سرگيجه ؛ كه تماس طولاني مدت ممكن است باعث صدمات ريوي شود.
8	500 PPm	قوه تشخيص وتعادل از بين ميرود20 تا 15 دقيقه اختلالات تنفسي رخ مي دهد.
9	700 PPm	عدم هوشياري ؛ توقف تنفسي و مرگ طي 15 دقيقه اتفاق مي افتد.
10	1000 PPm (% 1/0) يا بيشتر	عدم هوشياري فوري ؛ تنفسي بلافاصله قطع و اگر عمليات احياء تنفسي انجام نشود ؛ فرد ميميرد.

1) Threshold Limit Value – Time Weight Average

2) Short Term Exposure Limit

3) TLV-ceiling

فيزيوپاتولوژي :

گاز H₂S جز گروه گازهاي خفقان آور شيميايي است و در سالهاي اخير موارد متعددي از مسمويتهاي كشنده كارگران فاضلابها و پالايشگاه نفت گزارش شده است؛ در افرادي كه از مسموميتهاي شديد و خفيف زنده مانده اند ؛ هم نقايصي تاخيري عصبي و عصبي رواني ( روزها تا هفته ها ) و هم نقايص نسبتا حاد و عصبي ومزمن عصبي رواني ديده شده است.

H₂S همانند سيانيد به آنزيم سيتوكرم اكسيد از موجود در ميتو كندري سلول وصل شده و مانع فعاليت آن مي شود.و از اين طريق از متابوليسم سلولي اكسيژن جلوگيري ميكند.

علائم و نشانه هاي تحريك مجاري تنفسي و غشاء هاي مخاطي نشانه مسموميت با H₂S است ؛ زيرا ساير موارد خفقان آور سمي ، محرك نيستند .

افرادي كه مبتلا به آسم برونشيولي – آنژين صدري – آمفيزم – صرع – آنمي – فشار خون بالا هستند و همچنين افراد الكلي نسبت به افراد عادي ، حساسيت بيشتري دارند .

پيشگيري :

بوي هشداردهندهH₂S بعنوان يك عامل حفاظتي قابل اعتماد نيست ؛ اين گاز عاري از خاصيت انباشته شدن در بدن است . مقدار گاز موجود در محيط ها ي كار را مي توان بوسيله كاغذ استات سرب ( CH₃COOPb ) اندازه گرفت ؛ در غلظتهاي بيشتر از 34 PPm اين كاغذ به سرعت تيره مي شود .به علت اثر كشندگي تقريبا فوري H₂S آموزش مداوم و آگاهي پرسنل در مرحله راه اندازي پالايشگاه و ورود گاز ترش به سيستم الزاميست و در اين راستا جهت كليه افراد آموزش ديده كارت آموزشي صادر مي گردد .كه چندين سطح آموزشي وجود دارد و در آموزش نكات ذيل تدريس مي شود .

الف ) بيان مختصري از خطرات H₂S

ب) تشخيص آژيرها و اقداماتي كه بايد انجام داد .

ج ) تخليه محيط خطر و رفتن به محل تجمع ايمن¹

د ) نحوه استفاده از ماسكهاي فرار و ( Escape mask ) و وسايل تامين كننده هوا با فشار مثبت SCBA ) )

ه ) عمليات نجات و كمكهاي اوليه جهت مصدوم شامل تكنيكهاي احياء

و ) برقراري سيستم هاي ارتباطي و گوشزد نمودن نكات ايمني به يكديگر ( Buddy System )

نياز است كه هر چند وقت يكبار مانور شرايط بحراني² تمرين مي شود ؛ تا پرسنل در مواقع اضطراري و نشتي گاز آماده مقابله با شرايط را داشته باشند .

علاوه بر سيستم هاي هشدار دهنده ثابت گاز (Toxic Gas Detector ) ( مانيتورهاي ثابت ) درمناطق خطرناك³ جهت پرسنل هم مانيتورهاي فردي (H₂S Gas Alert Clip ) تهيه شده است كه در دوسطح 15 PPm , 10 PPm تنظيم شده و آلارم نوري و صوتي و لرزش ايجاد مي كند كه به محض نشتي گاز ا فراد مي توانند ماسك فرار را استفاده نمايند و به محل تجمع بروند .

1) Safe Breathing Area ( Muster Point ) ؛ 2) Emergency Drill ؛3 ) Hazardous Area

البته ماسك فرار صرفا جهت فرار است و نميتوان جهت نجات مصدوم استفاده نمود و ماسكهاي فرار در غلظتهاي حد آستانه مجاز ( REL , PEL ,TLV ) و غلظتهاي بيش از IDLH¹ گاز توصيه نمي شود يعني بهتر است در غلظت كمتر از 100 PPm استفاده نمود .

7 نكته در نشتي گاز الزاميست :

1) تخليه ( Evacuate ) : فورا به محل تجمع ايمن برويد ؛ نكته مهم در نظر گرفتن جهت وزش باد كه از روي باد نما ميتوان تشخيص داد و بهتر است در جهت عمود وزش باد حركت نماييد يا بالا دست منبع انتشار آلاينده قرار بگيريد .

2) اطلاع دادن ( alarm ) : كه جستجوي فرد مصدوم از طريق راديو ( بي سيم ) – تلفن ( Hotline ) به اورژانس و آتش نشاني اطلاع دهيد .

3) ارزيابي خطرات ديگر ( Assess ) : غفلت نكردن از خطرات جانبي

4) حفاظت فردي ( Protect ) : قبل از نجات مصدوم حتما از وسايل حفاظت تنفسي ( SCBA ) كه در مناطق خطر پالايشگاه نصب شده استفاده نماييد .

5) نجات مصدوم ( Rescue ) انتقال مصدوم به محل امن (وقتي امكان پذير است كه از ²SCBA استفاده نماييد )

6) احياء تنفسي( revive ) : اگر ضروري است به مصدوم تنفس دهان به دهان بدهيد .

7) كمكهاي پزشكي ( Medical Aid ) انتقال به موقع مصدوم و استنشاق اكسيژن خالص نقش بسزايي در زنده ماندن دارد .

درمان : اساس درمان مسموميت با H₂S دوري از مواجهه و انجام اقدامات حمايتي است ؛ علاوه بر اقدامات حمايتي اورژانس براي فردي كه دچار اختلال قلبي – عروقي و سيستم عصبي مركزي و عملكرد تنفسي است ؛ دو درمان اختصاصي ديگر موجود دارد .

اولين اقدام تجويز اكسيژن %100 است كه احتمالا براي ورم ريوي مفيد بوده ولي بدليل وجود در سلولهاي متابوليسم كننده بر مهار سيتوكرم اكسيداز موثر نخواهد بود .

دومين اقدام ؛ استفاده از آنتي دوت سيانيد ( نيتريت سديم ) است .

خطرات حريق :

دماي احتراق خود به خودي اين گاز260 ^oc است ؛ كه دماي بسيار پاييني است و حدود انفجار اين گاز بين % 4 تا % 46 است ؛ گاز H₂S ممكن است تا فاصله قابل توجهي حركت كند و اگر به منبع احتراق برسد شعله برگشتي سريعي دارند .

و طبق كد 704 استاندارد انجمن اطفاء حريق آمريكا (NFPA )³ و سيستم اطلاعاتي مواد خطرناك محيط كار (

WHMIS )⁴

درجه بندي خطرات H₂S به شرح زير است :

لوزي خطر :

مراجع :

1– طب كار و بيماريهاي شغلي ؛ مولفين ماشاءالله عقيل نژاد و دكتر محمود مصطفايي ؛ انتشارات ارجمند 79

2 – بهداشت شغلي و طب كار : دكتر صادقي حسن آبادي ؛ انتشارات مفيد 70

3 – HSE Manual ‏Total South Pars ؛ June 2002

4 – WWW.Southernsafety.ab.ca/info

حسن شريفي

_{كارشناس بهداشت حرفه اي شركت پتروپارس}

_{فاز 1 منطقه}گازي پارس جنوبي

+ نوشته شده در شنبه چهارم دی ۱۳۸۹ ساعت 13:52 توسط رحیم بهوندپور |

HSE - HSE

ایمنی بهداشت حرفه ای محیط زیست

مطالب وبلاگ های (بهداشت، ایمنی و محیط زیست) HSE

مطالب وبلاگ های (بهداشت، ایمنی و محیط زیست)HSE

خطرات گاز H2S در صنايع نفت و گاز

رديف

غلظت

محدوده

حسن شريفي

نوشته‌های پیشین

پیوندها